Kûtü’l-Amâre Zaferi, Türklerin tarihe destansı kahramanlıkla adını yazdırdığı en büyük zaferlerindendir. Bağdat’ın 170 km. güneyinde yer alan Kûtü’l-Amâre kasabası, Birinci Dünya Savaşı’nda tarihte görülen en mühim muharebe ve zaferlerden birine şahit olmuştur. 1915 yılının sonunda Halil Paşa komutasında Kûtü’l-Amâre’yi kuşatan Osmanlı birlikleri, 4 ay 23 gün süren kuşatmadan sonra 29 Nisan 1916 tarihinde İngiliz Ordusu’na karşı galip gelerek Kûtü’l-Amâre kasabasını ele geçirmiş ve General Sir Charles V. F. Townshend komutasındaki 5 general, 481 subay ve 13300 erden oluşan İngiliz birliklerinin tamamını esir almıştır. Teslim alınan bu orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri dönmüşlerdir.
“Kûtü’l-Amâre Kahramanı” Halil Paşa, Kûtü’l-Amâre Zaferi’nin önemini 6. Orduya hitaben yayımladığı mesajla şöyle ifade etmektedir: “Arslanlar! Bütün Osmanlılara şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse Kut’u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve 10 bin erini şehit vermiştir. Fakat buna karşılık bugün Kut’ta 5 general, 481 subay ve 13 bin 300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri dönmüşlerdir. Şu iki farka bakılınca, cihanı hayretlere düşürecek kadar büyük bir fark görülür. Tarih bu olayı yazmak için kelime bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Osmanlı sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci zaferi Çanakkale’de, ikinci zaferi burada görüyoruz.”
Yine İngiliz tarihçi James Morris, Kûtü’l-Amâre Zaferi’ni ve İngiliz askerlerinin esir düşmesini “Britanya askeri tarihinin en aşağılık teslimi” diye tanımlayarak zaferin önemini vurgulamış, İngilizlerin Türkler karşısında düştüğü acziyet, hayal kırıklığı ve utancı dile getirmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu tarafından Irak Cephesi’nde Çanakkale’nin ardından Birinci Dünya Savaşı’nın en büyük ikinci zaferi olma özelliğini taşıyan bu muharebe ile sömürgeci, kibirli ve gururlu İngiliz güçlerine karşı iman, fedakarlık, sabır ve sebat ile büyük ders verilmiştir.
Bu duygu ve düşüncelerle tarihteki en büyük mücadelelerimizden biri olan Kûtü’l-Amâre Zaferi’nin 104. yıl dönümünde, bize her zaman ilham kaynağı olmuş tarihimize bu destanı armağan eden kahramanlarımızı rahmet ve şükranla yâd ediyorum. Mekanları cennet olsun.
Prof. Dr. Mahmut Aydın
Rektör
